Vesayet Düzenlemesi

Vesayet ve kayyımlık Medeni Kanunun 396. ve 494. maddeleri arasında 98 maddeyle düzenlenmiş, vesayet sebepleri, vasinin atanması, görevleri, vesayetin sona ermesi çok detaylı şekilde yazılmıştır. Ama bu maddeler arasında bir kişinin vesayet altına alınmasını kimin talep edebileceği ve hangi vesayet sebebi için ne tür ön delil sunması gerektiği kanuna yazılmamıştır. Kanundaki bu boşluk nedeniyle teorik olarak herkes herkes hakkında vesayet altına alınma talebinde bulunabiliyor ve haliyle bu yasal boşluk kötü niyetli kişilerce kolayca istismar edilebiliyor.

Vasi Atama Düzenlemesindeki Hatalar

Geçmişte bir şirket ortağının husumet ve kötü niyet nedeniyle diğer bir ortak hakkında savurganlık gerekçesiyle vesayet talebinde bulunduğunu ve güya savurganlığı ispat için mahkeme kanalıyla adamcağzın tüm malını ve banka hesaplarını dosyaya celbettirdiğini biliyorum. Davalı mahkemeye gidip neden savurgan olmadığını ispatlamaya zorlanmıştı. Dava reddedilse de adamın tüm finansal bilgileri kötü niyetli ortağın eline geçmişti. Buna benzer başka dosyalar da biliyorum bir kişi husumetli olduğu biri hakkında hiçbir sebep olmadığı halde akıl sağlığı nedeniyle vasi talebinde bulunmuş ve kişi aklında sorun olmadığını ispatlamak için hastane ve adli tıp arasında mekik dokumak zorunda kalmıştı, ardından vasi talep edilen kişi de misilleme yapmak için vesayet talep eden hakkında vesayet talep etmişti. Bir kişinin malını mülkünü merak ediyor ve öğrenmek istiyorsanız savurganlık nedeniyle vesayet talep edin banka ve tapu kayıtları elinize geçsin! Komşusuna gıcık olan alkol bağımlılığından komşusuna vasi talep etsin, akrabasına kızan akıl sağlığı yerinde değil diye akrabasına vasi tayin istesin ve akrabasını mahkemede ve hastanede akıllı olduğunu ispat etmeye zorlasın, yaşlı babasının malını istediği gibi yönetmesine engel olup mirasına konmak isteyen hain evlat akıl sağlığı ve yaşlılık nedeniyle babasına vasi tayini istesin, karşı taraf avukatına kızan vatandaş avukata vasi tayini istesin.

Çözüm Önerisi

Medeni Kanunun vesayet maddelerindeki boşlukları kötüye kullanmanın sınırı yok. Kanun kötü, hakimlerin de çoğu acemi olunca vesayet üzerinden her tür suistimali yapmak mümkün. Adalet Bakanlığı ve TBMM bu yasal boşluğu dolduracak adımlar atmadığı sürece vesayet kurumu böyle suistimal edilmeye devam edecektir. Medeni Kanun madde 1020 tapu kaydına bakabilmek için bile ilgili olma şartı aramıştır ama birine vasi tayini talep etmek için ilgili olma şartı dahi aranmamıştır. Yapılması gereken şu: istisnai durumlar dışında vasi tayini yalnızca eş, altsoy, üstsoy gibi yakın akrabalarca talep edilebilmeli ve bu konuda mal araştırması veya akıl sağlığı araştırması yapılmadan önce davacının destekleyici ön delil sunması ve vasi ataması istenen kişinin önce dinlenmesi ve talebin haklılığının tespiti yapıldıktan sonra gerekli olursa araştırma aşamasına geçilmelidir.

Av. Dr. İlker Atamer